Piano leren: video's met vallende blokjes?

Tegenwoordig kun je piano leren op meerdere manieren. Aan de ene kant is er de eeuwenoude bladmuziek: misschien even lastig in het begin, maar rijk aan mogelijkheden. Aan de andere kant zie je steeds vaker filmpjes waarin noten als blokjes naar beneden vallen en precies aanwijzen welke toets je moet spelen. Het ziet er aantrekkelijk uit, en voor veel kinderen voelt het als een leuk spelletje. Is dit aan te raden, of toch maar liever bladmuziek?

Bladmuziek is een prachtige uitvinding, maar ook een taaie kluif. Ritme aflezen blijft lastig, zeker bij complexere patronen. Het kan helpen om streepjes te zetten, langzaam te oefenen en het ritme in je hoofd te prenten. Pas na jaren leeservaring kun je ingewikkelde ritmes in één oogopslag doorgronden. En zelfs dan kan het soms nog lastig blijken. Daarnaast is de boven/onder-indeling wennen: rechts staat boven, links staat onder. Er is ooit een notatie bedacht met links aan de linkerkant en rechts aan de rechterkant, maar die heeft het nooit echt gehaald.

Zo zijn er nog wel wat nadeeltjes op te sommen. Toch heeft de traditionele notatie ook grote voordelen. Alles past erin: ritme, dynamiek, frasering, zelfs aanwijzingen voor interpretatie. Met genoeg ervaring kun je zelfs onbekende stukken meteen doorspelen, misschien met hier en daar een foutje maar je kan het toch ter gehore brengen (tenzij het echt complex is). Ook kan je met wat inzicht in muziektheorie op een gegeven moment akkoorden uit de noten halen, ook als die niet expliciet zijn opgeschreven. Dat geeft een dieper begrip van de muziek en helpt enorm bij het spelen.

De charme van vallende blokjes

Dan de filmpjes. Het voelt speels, als een game. Je hoeft geen noten te ontcijferen, je ziet direct welke toets je moet aanslaan. Voor kinderen (en volwassenen!) is dit super motiverend. Het traint hand-oogcoördinatie en je hoort meteen hoe een melodie klinkt. Je kunt er dus snel plezier mee beleven.

Maar hier schuilt ook een valkuil. De methode leert je niet waarom een stuk klinkt zoals het klinkt en hoe je dat op de piano voor mekaar krijgt. Dynamiek en interpretatie raken ondergesneeuwd; het wordt vooral een race: 'druk de juiste toets op tijd in'. Je weet nooit met welke vinger je een noot moet spelen. Ook is het maar de vraag of je voldoende vooruit kan kijken in de muziek, wat cruciaal is om vloeiend te spelen. En praktisch: zonder internet en tablet ben je nergens, en een optreden geven vanaf een vallende-blokjes-filmpje komt eerlijk gezegd altijd wat amateuristisch over.

Conclusie: gebruik het erbij, maar geen plaatsvervanger

De blokjesvideo’s kunnen zeker een leuke aanvulling zijn. Ze maken piano leren toegankelijk en geven een gevoel van succes. Bovendien dwingen ze je soms om uit je hoofd te spelen. Dat is ook waardevol. Maar bladmuziek is en blijft de sleutel tot het volledige pianorepertoire, de universele taal waarmee je samen kunt spelen en muziek écht kunt doorgronden.

Kortom: gebruik de blokjes als een vrolijk opstapje, maar bouw intussen ook je vaardigheid om bladmuziek te lezen op. Want daarmee open je de deuren naar alle muziek die er is voor piano.